Moeders met ambitie, zo vind je balans.

“Ik doe overal tekort”, mijn vriendin en zakenpartner krijgt er tranen van in haar ogen. Ze is hoofdkostwinnaar en werkt vier dagen in de week voor een grote consultancy. Ze is ook moeder van twee hele kleintjes én ze wil zo graag ook nog onze gezamenlijke projecten in sneltreinvaart uit de grond stampen.

We werken allebei part time aan ons gezamenlijke leiderschapsproject: Living Leadership. Dit project draagt meer dan alleen onze signatuur. Het is een uiting van onze zielsmissie, om te voorleven dat leiderschap een diep menselijke skill is die waardevol is in haar schoonheid en kracht én dat we allemaal over deze skill beschikken.

“Misschien moet ik maar x, y, z.…”, vervolgt ze. Ze somt een paar consensus modellen op en terwijl ze dit doet hoort ze zichzelf in allerlei bochten wringen die eigenlijk helemaal geen oplossingen zijn voor het probleem. Bijna gooit ze alles overhoop om zich vol op onze start- up te richten. Nobel, maar niet realistisch. Elke start-up expert zou zeggen dat we er vol voor moeten gaan. En dat voelen wij ook zo. En toch. Ze heeft vier monden te voeden en onze omzet is nog niet om over naar huis te schrijven. Voorlopig investeren we vooral.

BALANS VINDEN

Ze stopt, haalt even adem en we staan gewoon even stil bij het feit dat ze verdriet heeft en voelt dat ze het niet goed genoeg doet. Haar worsteling is zo herkenbaar. Met grote regelmaat ren ik zelf ook – van binnen, dat dan ook weer wel – gillend door het leven, in paniek over hoe het allemaal klaar te spelen. Er is zo.verschrikkelijk.veel.te.doen.

Ik hoor mezelf tegen mijn vriendin zeggen: “Vind de balans”. En terwijl ik het zeg hoor ik wat voor een dooddoener dit ongevraagde advies eigenlijk is. Tegelijkertijd vraag ik me af wat dat eigenlijk betekent. Ze was zo’n mooi en urgent voorbeeld dat me ineens een hele hoop duidelijk werd.

AMBITIE IS GEEN VIES WOORD

Biologisch en historisch is het zo bepaald dat mannen hun liefde voor het gezin tonen door hard te werken, heel hard te werken. Het resultaat is financiële zekerheid. Dat is zo’n evidente noodzaak in het gezin dat wij vrouwen vaak onbewust al denken dat wij “dan maar” of “dan dus” bij de kinderen blijven.

Ergens is dat ook een hele mooie verdeling, mits je geen andere ambities hebt als vrouw. En die hebben we dus juist wel. En dat is ok. Ambitie is geen vies woord. Het is alleen geen inclusief woord. Ambitie sluit uit dat er balans kan zijn. Dit is waarom:

Het feit dat we ambities hebben zegt iets over hoe empowered we zijn geraakt. Dat is een groot goed. We weten dat we een stem hebben, een goed werkend hoofd en een mooi paar handen. We wenden die vermogens alleen te vaak aan als verschillende persona: Je bent iemand op je werk, je bent iemand thuis en je bent iemand in je relaties. En ambitie drijft je ertoe dat je al die persona zo goed mogelijk wil uitleven. Zo voeren we van dag tot dag de Grote Balanceer Show op. In iedere situatie moet je immers steeds zorgvuldig je gecreëerde persona weer oppakken en in stand houden. En dat put ons uit. Sterker nog, de stress kan zo hevig worden dat je ervan in een burn out kan raken.

Het tegenovergestelde denken is dat we geen ambities meer zouden moeten hebben. Lekker overzichtelijk, toch? Niet. Daar raak je namelijk ook burn out van. Je ontzegt jezelf, en de wereld: je talent, het allergrootste goed. Jij die je mooie talenten niet in de wereld zet, daar wordt je onbewust heel ongelukkig van. Bovendien, die tijd, met het kantelpunt in de jaren 50, ligt achter ons. Wij leven in een periode dat we er vol mogen zijn, als vrouw met talent. En we mogen er zelf iets van maken. Ook dat hoort bij vrouwelijkheid: het creatieproces. We hoeven niet automatisch te volgen wat ons gegeven is. We mogen creëren. Dat is een geboorterecht. En wanneer we een aantal kernthema’s drastisch anders gaan zien, gaan we ook het mechanisme zien waardoor ambitie op een gezonde manier voor ons kan werken.

HET EGO ANDERS GEZIEN

Ambitie is eigenlijk heel handig. Maar het is wel een kwaliteit van het Ego; het Latijnse woord voor ‘ik’. Het ego is ons geconstrueerde verhaal over onszelf. Iets wat we ook wel een zelfbeeld noemen. Het is wie we denken te zijn. Zorgvuldig opgebouwd en zorgvuldig onderhouden. Je hebt jezelf vast weleens horen zeggen: “Zo ben ik nu eenmaal”.

Echter het ego wordt in werkelijkheid aangestuurd door onbewuste processen. Het is zo gefocusseerd op ‘ik’, dat het daarmee automatisch ‘de ander’ aanmaakt waardoor het vaart op afgescheidenheid in plaats van verbinding. Het is derhalve handig om het ego niet te zien voor wie we zijn en wat we – koste wat kost – in stand moeten houden, maar voor wat we in ons hebben. In tegenstelling tot een sommige new age filosofieën denk ik dat we heel dankbaar voor het ego mogen zijn.

Het gezonde ego is de drijvende kracht om iets voor elkaar te krijgen. Dat wat in dienst mag staan van ons (vrouwelijke) creatieproces. Zonder het ego zou ik me niet eens durven uit te spreken, (deze) woorden op papier te zetten of de telefoon oppakken om een netwerk gesprek te voeren. Het verschil tussen een ongezond en gezond ego is respectievelijk een strategische post op sociale media die eigenlijk heel hol en commercieel aanvoelt of een post om open te delen met welke projecten ik bezig ben zodat ik daarmee zichtbaarheid creëer.

OPLIJNING

De functionele bestuurder van het gezonde ego is het bewuste Zijn. De boeddhisten kennen het principe van de tweevoudige natuur van de werkelijkheid. Enerzijds is er de relatieve werkelijkheid, de werkelijkheid die we buiten ons ervaren en die continue aan verandering onderhevig is. Het is de maatschappelijke tendens om deze werkelijkheid in stand te houden. Om te proberen te controleren. Hiertoe wordt het ego aangewend vanuit een vernauwde visie op wat er ook is: een absolute werkelijkheid anderzijds. De absolute werkelijkheid is de werkelijkheid van wie of wat we ten diepste zijn. Wenden we het ego aan vanuit deze completere visie, dan kunnen we het feit dat we ambitie voelen voor ons laten werken op een manier waarop we met veel zorg met onszelf en anderen omgaan. Dan wordt de wil gedreven door dieper gevoelde waarheid.

Als dat onze ambitie mag zijn, dan creëren we balans door de oplijning van onze ware zelf met onze manifestatie in vorm in de buitenwereld. Immers, met het ware zelf als vertrekpunt voor de uitingen van ons zelf thuis, in ons werk, in onze vriendschappen delen we onszelf niet meer op in sociaal wenselijke of verplichte vormen, maar geven we consistent uiting aan wie we zijn, in verschillende omstandigheden. We raken niet uitgeput en mogelijk zelf wel vervuld.

Wellicht is het moederschap zelfs een dankbare bron voor je om hiertoe geïnspireerd te blijven. Immers, hoe breng je kinderen groot met het idee dat ze waardevol, geliefd en hun talenten welkom en gewenst zijn als je dat niet over jezelf kunt voelen? Wees stil, stem af, luister, hoor en handel naar wat je intuïtie je influistert. In afstemming op wie je bent komen er vanzelf verlangens in je naar boven die te maken hebben met wat jij kan. Zodat jij en de wereld buiten je meer en meer samen vallen. Het moment dat je werk samenvalt met wie je werkelijk bent en wat je te brengen hebt, dat is balans.

“Internationale vrouwendag 2018, de strijd om gelijkheid.

Vandaag is het Internationale vrouwendag. Het thema dat centraal staat is ‘gelijkwaardigheid’. Een heel mooi thema waar ik graag wat langer bij stil wil staan. Het thema is bewust gekozen. Het is namelijk één van de doelen omschreven in de Sustainable development Goals van de VN. Het is nummer 5 van de 17. En doel nummer 5 gaat specifiek over:

het bewerkstelligen van gelijke rechten voor mannen en vrouwen en empowerment voor vrouwen en meisjes.

Alle 17 doelen wil de VN realiseren in 2030. De wereld moet in 2030 een betere plek worden, aldus de Verenigende Naties.

Hoe zit het in Nederland?
De Nederlandse vrouw is al +/- zo’n 200* jaar bezig om te strijden voor gelijkwaardigheid. Zo werd al in 1870 de ongelijkwaardige rechtspositie van de vrouw in een huwelijk aan de kaak gesteld. Bij wet was namelijk geregeld dat je als vrouw handelingsonbekwaam werd zodra je trouwde. Je kwam onder het wettelijke gezag van je man te staan.

Moet je je voorstellen dat je niet de beschikking hebt om beslissingen te nemen over je eigen leven? Dat dit recht (als je het al zelf had en niet je vader) bij trouwen wordt doorgeschoven naar je man. Ik kan het amper geloven! Maar dat zeg ik nu met mijn 21e eeuwse kijk op het leven. Ik ben benieuwd naar wat mijn dochter over 30 jaar als waanzin bestempeld.

Voor de beeldvorming vertaal ik de 200 jaar ook gelijk naar generaties. En zo bedenk ik me dus dat deze ongelijkwaardige rechtspositie niet zoveel generaties terug nog gewoon van kracht was, namelijk die van mijn oma. Want pas in 1957 is de wet aangepast. Maar alhoewel de wet was aangepast, waren de gedachtes, gewoontes en opvattingen hierover hardnekkig. Nog steeds was het de jaren erna gebruikelijk om als vrouw te stoppen met werken zodra je trouwde. Het heeft blijkbaar tijd nodig voordat opvattingen slijten en veranderen.

Dankbaar!
Ik ben alle vrouwen die de afgelopen 200 jaar hebben gestreden voor gelijkwaardigheid enorm dankbaar. Dankbaar dat ik nu zelf mag beslissen. Dat ik niet iemands ‘eigendom’ word zodra ik trouw, maar voor de wet als gelijkwaardige partner word gezien.

En die 200 jaren waren nodig om basale en noodzakelijke rechten van gelijkwaardigheid voor elkaar te boksen. Maar toch denk ik dat er nog een weg te gaan is. Het lijkt een beetje op de Maslow piramide. De eerste drie behoeften, namelijk lichamelijk behoeften, veiligheid en zekerheid en social contact, zijn doorlopen. We zijn nu aangekomen bij erkenning en waardering.

Maar wat houdt dit in?
Voor mij staat dit voor de erkenning van vrouwelijke waarden, kwaliteiten en belangstellingen. Kortom: oog hebben voor zaken die  vrouwen belangrijk vinden, waar vrouwen goed in zijn en dit op gelijk niveau waarderen. In woorden, in de politiek, in geld etc.

(overigens zijn er ook genoeg mannen die bovenstaande waarden net zo belangrijk vinden en dit missen in ons politiek/economisch systeem)

In Nederland is nu bijvoorbeeld de politieke en economische participatie van de vrouw een hot topic. Vooral over vrouwen die ‘maar’ parttime blijven werken, niet economisch zelfstandig zijn of ontbreken aan de top. Er wordt nagedacht over hoe dit te verbeteren. Zoals het wettelijk vastleggen hoeveel mannen en vrouwen er in het kabinet mogen participeren.

Maar wat mij opvalt (of eigenlijk stoort) is dat er vooral wordt gedacht vanuit het volgende: ‘Hoe kunnen we vrouwen in de bestaande politieke en economische structuren krijgen? Soms voelt het zelfs als duwen.

Maar misschien staan de bestaande politieke en economische structuren wel te ver van ons af? Is het voor ons moeilijk om ermee te werken, omdat we andere waarden belangrijker vinden, zoals opvoeden, zorgen en onderwijs. Helaas onderwerpen waar weinig of zelfs geen economische waarde aan wordt gekoppeld. En onterecht als je het mij vraagt, want ze hebben een grote maatschappelijk impact.

In plaats van te kijken waar vrouwen ontbreken, kunnen we ook kijken waar ze oververtegenwoordigd zijn. Je raadt het al: in de zorg, welzijn en onderwijs. Hoe kunnen we de twee werelden meer integreren met elkaar? 

Dit is naar mijn idee de strijd om gelijkwaardigheid anno 2018 in Nederland. Hoe verankeren we meer de (politieke) waarden van vrouwen? Afgelopen jaren zijn ze helaas voornamelijk wegbezuinigd.

De strijd
En dan worstel ik nog met de volgende vraag. Moeten vrouwen niet toch instappen in wat politiek en economisch er al is en daar vanuit verandering bewerkstelligen? Of moeten we blijven doen wat we doen en ons wat meer laten horen? Op zo een manier dat er wordt gezegd: “het is belangrijk, kom vooral aan boord en laten we samen voor verandering zorgen. Het is nodig!”

Ik weet het antwoord niet. Zelf heb ik gekozen voor het laatste.

Er staat overigens wel een deurtje open. Op de website van Sustainable development Nederland staat namelijk de volgende subdoel bij nummer 5:

Erkennen en naar waarde schatten van onbetaalde zorg en thuiswerk door het voorzien van openbare diensten, infrastructuur en een sociaal beschermingsbeleid en door de bevordering van gedeelde verantwoordelijkheden binnen het gezin en de familie, zoals dat nationaal van toepassing is.

Welke concrete stappen hierin worden genomen lees ik helaas nergens terug op de website. Maar om gelijk wat meer van ons te laten horen:

Is het een idee dat we ideeën en concrete plannen opperen om dit te bereiken voor 2030? Liefst eerder graag.

*1804 kwamen aan aantal wetten tot stand die zorgden voor Maritale macht van de man. Ze zijn geschreven in de tijd van Napoleon. De opstellers waren ervan overtuigd dat binnen een huwelijk slechts één persoon de leiding kon nemen. En in dit proces is gekozen voor de man. Hiermee kreeg de man behoorlijk wat macht. Zo had de man recht om het doen en laten van zijn vrouw te controleren, beslissingen van haar terug te draaien en waren de bezittingen van hem, niet van haar. Ook het gezag van de kinderen was automatisch aan de vader toegekend. Als vrouw had je een ondergeschikte rol.

Bronnen: http://www.ethesis.net/gehuwde_vrouw/gehuwde_vrouw_inhoud.htm https://www.historischnieuwsblad.nl/nl/artikel/45181/handelingsonbekwaamheid-van-vrouwen.html.

Photo by Nicole Adams on Unsplash

Ja echt! Grenzen aangeven en keuzes maken is niet alleen prettig voor jezelf, maar ook voor je omgeving. Op je werk en in privésituaties is het fijn al jij duidelijk bent. Zeg je vaak ‘kies jij maar of het maakt mij niet uit?’ Lees dan vooral verder.

 Keuzes maken en grenzen aangeven

Bovenstaande uitspraken zijn vaak goed bedoelt. Je zegt ze, omdat je niet tot last wilt zijn. Of omdat je je wilt aanpassen aan de ander. Toch zijn het antwoorden waarmee je een averechts effect teweeg brengt. Hard gezegd: je zadelt de ander op om voor jou te kiezen. En hiermee bewaak je niet je eigen grenzen. Sterker nog je geeft helemaal geen grenzen aan. Maar toch verwachten we vaak wel dat de ander jouw grenzen weet. Mmmmhhh….

 Een voorbeeld: 

Op je werk heb je een vergadering. Er wordt aangegeven dat er drie speerpunten zijn die dit jaar extra aandacht nodig hebben. Van iedereen wordt verwacht om een stapje harder te lopen. Het rondje met wie wat wil doen start! Jij geeft vervolgens aan ‘maakt mij niet uit hoor.’

Dit is wat er gebeurt: 

 Er wordt een keuze voor je gemaakt waar je achteraf eigenlijk niet blij mee bent. Je moet iets doen wat je niet ligt.

En vervolgens..

 Ben je teleurgesteld dat ze deze keuze voor je hebben gemaakt. ‘Ze kennen mij toch inmiddels wel? Ze weten toch dat…..’

Of…

Er wordt een keuze voor je gemaakt waar je blij mee bent. Heb jij even mazzel! Maar let wel op: dit geluk heb je af laten hangen van een ander.

Bekijk het ook van de andere kant

Je manager had voor ogen om de keuze aan het team over te laten. Om te voorkomen dat hij of zij als een dictator overkomt. Helaas wordt hij of zij toch in deze rol geduwd, omdat jij -en misschien ook je collega’s- geen keuze maken.

 De geboorte van een vicieuze cirkel

Laat je vaak de keuze aan anderen over? Dan leren mensen jou eigenlijk niet goed kennen. Ze maken de keuze voor jou vanuit hun eigen referentiekader en die komt niet altijd overeen. Met als gevolg dat je steeds meer taken, verantwoordelijkheden, maar ook lief bedoelde attenties etc. krijgt waar je eigenlijk niet gelukkig van wordt.

Speak up!

Spreek je uit is het advies! Maak keuzes! Je voelt je hierdoor krachtiger en je krijgt meer wat je wilt. En de ander leert je beter kennen. En moeten ze dan toch een keer een keuze voor je maken, dan doen ze dit met meer achtergrondinformatie en is de kans groot dat het de juiste is.

Photo by rawpixel.com on Unsplash